Spadek to ogół praw i obowiązków należących do spadkodawcy w chwili jego śmierci i przechodzących na jego następców prawnych. Zgodnie z art. 922 kodeksu cywilnego, prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Spadkobierca (spadkobiercy) w zasadzie wchodzi w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że do spadku wchodzą zarówno prawa np. własność nieruchomości, samochodu, czy pieniędzy, jak i obowiązki np. z tytułu niespłaconego kredytu. Nie należą natomiast do spadku prawa i obowiązki ściśle związane z osobą zmarłego. Będą to takie prawa i obowiązki, które służą zaspokojeniu określonych interesów konkretnej osoby ze względu na jego indywidualną sytuację np. roszczenia alimentacyjne, uprawnienie do rent. Na podstawie § 3 art. 922 kodeksu cywilnego do długów spadkowych należą także koszty pogrzebu spadkodawcy w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku, koszty postępowania spadkowego, obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek oraz obowiązek wykonania zapisów zwykłych i poleceń.
Pamiętaj, że do długów spadkowych należą także koszty pogrzebu spadkodawcy, koszty postępowania spadkowego, obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek oraz obowiązek wykonania zapisów zwykłych i poleceń
Na podstawie art. 1012 kodeksu cywilnego spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. Oświadczenie może zostać złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Jeszcze kilka lat temu brak reakcji spadkobiercy na powołanie do spadku powodował ustawowe dziedziczenie wszystkich długów i wszystkich aktywów.
Aktualnie niezłożenie oświadczenia w terminie oznaczać będzie po korzystnej dla spadkobierców nowelizacji dokonanej w 2015 r., na mocy art. 1015 § 2 kodeksu cywilnego przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Zaprezentowany sposób przyjęcia spadku oznacza, że odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkowe zostaje ograniczona kwotowo, czyli do wysokości wartości stanu czynnego spadku. Stan czynny spadku to wartość należących do majątku spadkowego aktywów. Przykładowo, jeżeli wartość stanu czynnego spadku będzie wynosić 100 tys. zł, a dziedziczony dług będzie opiewał na wysokość 300 tys. zł, to wierzyciel będzie mógł domagać się zapłaty jedynie 100 tys. zł czyli kwoty określającej wysokość stanu czynnego spadku.
Oświadczenie o odrzuceniu spadku należy złożyć przed notariuszem lub w sądzie rejonowym, właściwym dla miejsca zamieszkania osoby, która spadek odrzuca. W przypadku gdy miejsca zamieszkania w Polsce nie da się ustalić, wówczas właściwym jest sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część. W braku powyższych podstaw sądem spadku, a więc sądem właściwym do złożenia oświadczenia będzie Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy.
UWAŻAJ po odrzuceniu spadku, gdy masz małoletnie dziecko!
Należy jednak pamiętać, że jeżeli odrzucimy spadek, to przyjmowana jest fikcja prawna według której jesteśmy traktowani jako osoba, która zmarła przed spadkodawcą. Może to nieść za sobą negatywne konsekwencje dla naszych dzieci, które niejako zajmując nasze miejsce stają się wówczas spadkobiercami. O ile sytuacja jest prosta, jeżeli mamy dzieci pełnoletnie, które same mogą taki spadek odrzucić, o tyle w przypadku dzieci małoletnich, sprawa staje się bardziej skomplikowana.
Odrzucenie spadku za nasze małoletnie dziecko jest uznawane za czynność przekraczającą zwykły zarząd majątkiem dziecka i w związku tym do dokonanie tej czynności konieczne jest zezwolenie sądu rodzinnego. Sąd rozpatrując sprawę będzie dokonywał między innymi oceny legalność czynności i jej celowość. Odrzucenie spadku zostanie uznane za celowe wówczas gdy wykażemy, że na odrzuceniu nie ucierpi majątek dziecka. Sprowadza się to zatem do wykazania, iż spadek jest zadłużony, a co za tym idzie jego przyjęcie nie będzie dla dziecka korzystne. Po uzyskaniu zgody sądu, oświadczenie możemy złożyć alternatywnie przed sądem spadkowym lub u notariusza.
Jeśli odziedziczyłeś spadek i nie złożyłeś oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, jesteś w pełni bezpieczny. Zgodnie z prawem odziedziczysz bowiem spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Możesz być więc pewien, że kwota zadłużenia nie będzie wyższa niż kwota aktywów. Jeśli jednak nie chcesz zajmować się sprawą i nie jesteś zainteresowany dziedziczeniem z dobrodziejstwem inwentarza, powinieneś odrzucić spadek.
Potrzebujesz pomocy prawnej? Skorzystaj z darmowych porad w punktach na terenie całej Polski!
Z nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego skorzystać może:
– każda osoba fizyczna, która potwierdzi stosownym, pisemnym oświadczeniem, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej (do pobrania i podpisania w punkcie),
– osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniające innych osób w ciągu ostatniego roku, co należy potwierdzić dodatkowym oświadczeniem.
Każda osoba, która chce skorzystać z porady, powinna wcześniej umówić się na wybrany dzień i godzinę wizyty w konkretnym punkcie. Rejestracji można dokonać:
– telefonicznie pod numerem: (81) 531 52 81
– e-mailowo: pomocprawna@powiatleczynski.pl
– on-line: za pośrednictwem strony www.zapisy-np.ms.gov.pl
Podczas rejestracji nie trzeba podawać żadnych swoich danych osobowych, ani informować o sprawie, w której potrzebujemy pomocy lub konsultacji.