Poleski Park Narodowy
Jeden z trzech parków o charakterze wodno-torfowiskowym w Polsce. Poleski Park Narodowy położony jest w centralnej części Równiny Łęczyńsko-Włodawskiej. Został utworzony w roku 1990, a jego aktualna powierzchnia wynosi 9764,31 ha. Jest jednym z trzech parków narodowych w Polsce (obok Biebrzańskiego i Narwiańskiego), które powstały w celu ochrony ekosystemów wodno-torfowiskowych. Administracyjnie znajduje się na pograniczu powiatów łęczyńskiego (gmina Ludwin), parczewskiego (Gmina Sosnowica), włodawskiego (gminy: Hańsk, Stary Brus, Urszulin) i chełmskiego (gmina Wierzbica).
Ośrodek Dydaktyczno-Administracyjny w Urszulinie to siedziba dyrekcji parku. Tutaj znajduje się „Ośrodek Ochrony Żółwia Błotnego”, w którym, w okresie od września do maja można zobaczyć małe żółwie. W budynku mieści się także Punkt Informacji Turystycznej, biblioteka oraz sala projekcyjna, gdzie wyświetlane są filmy poświęcone przyrodzie Poleskiego Parku Narodowego i kulturze Polesia. Obok Ośrodka znajduje się Ogród Dydaktyczny i ścieżka „Tropem przyrody”.
Ośrodek Dydaktyczno-Muzealny w Załuczu Starym składa się z muzeum, wiaty muzealnej, ścieżki „Żółwik” z oczkiem wodnym oraz zadaszenia turystycznego z miejscem na ognisko. W części muzealnej zgromadzone są ciekawe zbiory, na które składają się eksponaty: archeologiczne, etnograficzne, historyczne i przyrodnicze, a także prezentujące dziedzictwo kulturowe Polesia Zachodniego.
Obszar parku odznacza się typowym krajobrazem równinnym. Jego powierzchnia jest płaska, z dużą ilością jezior, stawów i bagien. Na terenie parku można podziwiać namiastkę tundry lub lasotundry, wysuniętą najdalej na południowy zachód w Europy. Niemal połowę powierzchni parku zajmują torfowiska i leśne zbiorowiska torfowiskowe, otaczające jeziora: Długie, Karaśne, Łukie i Moszne, a także duże kompleksy stawów bruskich i pieszowolskich. W herbie parku znajduje się jeden z przedstawicieli licznie występujących tu gatunków ptactwa wodno-błotnego – żuraw. Poleski Park Narodowy oraz Sobiborski Park Krajobrazowy tworzą największą w Polsce ostoję żółwia błotnego. Liczna jest tu również populacja łosi. W 2002 r. Poleski Park Narodowy został objęty ochroną w ramach konwencji RAMSAR, jako obszar wodno-błotny mający znaczenie międzynarodowe, szczególnie jako siedlisko ptactwa wodnego. Wchodzi w skład Rezerwatu Biosfery „Polesie Zachodnie”.
Ruch turystyczny na terenie parku dozwolony jest w okresie całego roku, od świtu do zmierzchu. Na terenach udostępnionych do zwiedzania grupowego i indywidualnego należy poruszać się wyłącznie po wyznaczonych trasach szlaków turystycznych i ścieżek przyrodniczych. Wstęp na ścieżki przyrodnicze podlega opłatom (bilety do nabycia w ośrodkach parku). Grupy liczące powyżej 10 osób, znajdując się na ścieżkach przyrodniczych mają obowiązek korzystać z usług przewodników posiadających zezwolenie wydane przez PPN. Biwakowanie na terenie Parku możliwe jest tylko w wyznaczonych miejscach, za zgodą dyrektora parku i po wniesieniu odpowiedniej opłaty. Pobyt grup zorganizowanych należy zgłosić do Ośrodka Dydaktyczno-Administracyjnego Poleskiego Parku Narodowego w Urszulinie co najmniej 2 dni wcześniej.
Poleski Park Narodowy
Ośrodek Dydaktyczno-Administracyjny
ul. Lubelska 3a, 22-234 Urszulin
tel.: (82) 571 30 71, 571 30 72
e-mail: biuro@poleskipn.pl
http://www.poleskipn.pl
Nadwieprzański Park Krajobrazowy
Obejmuje
rzekę Wieprz z licznymi starorzeczami, meandrami i torfowiskami.
Nadwieprzański Park Krajobrazowy został
utworzony w 1990 roku. Powierzchnia Parku wynosi 6 261 ha, natomiast
otuliny 11 185 ha. Został ustanowiony dla zachowania fragmentu
naturalnej doliny środowego Wieprza. Celem Parku jest ochrona a
także zachowanie walorów przyrodniczych, krajobrazowych ze
szczególnym uwzględnieniem unikalnego ekosystemu doliny rzeki
Wieprz z bardzo cennymi przyrodniczo obszarami lasów i torfowisk.
Przez środek Parku przepływa rzeka Wieprz. Długość Parku wynosi
25 km natomiast jego szerokość waha się od około 300 do około
2500 m. NPK ma charakter typowo dolinny. Ochronie podlega ponad 81
rzadkich gatunków roślin m.in.: salwinia pływająca, miłek
wiosenny, macierzanka Marshalla, dziewięćsił bezłodygowy, ptaków
i zwierząt m.in.: zimorodek, błotniak stawowy, kilka gatunków
nietoperzy – nocek Natterera, karlik malutki, mroczek późny.
Zwężająca się na odcinku Zawieprzyce–Ciechanki przełomowa
dolina Wieprza, zaliczana jest do najpiękniejszych krajobrazów
terenu woj. lubelskiego i porównywana z przełomem Wisły w
okolicach między Kazimierzem a Puławami.
Park Krajobrazowy „Pojezierze Łęczyńskie”
Jego główną atrakcją są liczne jeziora Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego. Park położony jest w zachodniej części Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego oraz obejmuje część Równiny Parczewskiej. Od strony wschodniej sąsiaduje z Poleskim Parkiem Narodowym i jego otuliną. Jest to region o wyjątkowych walorach przyrodniczych i rekreacyjnych. Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie jako jedyne w Polsce położone jest poza zasięgiem ostatniego zlodowacenia. Park położony jest na terenie gmin: Ludwin, Puchaczów, Uścimów, Ostrów Lubelski, utworzony został w 1990 r. jego powierzchnia wynosi 11 816 ha,otuliny 14 059 ha.
W rzeźbie terenu dominują formy płaskie, urozmaicone wzniesieniami kredowymi i lejami krasowymi, nielicznymi pozostałościami po morenach czołowych (np. W rejonie jezior Miejskie i Kleszczów) i nielicznymi wydmami. Jeziora, stawy i torfowiska są najbardziej charakterystyczne dla krajobrazu parku. Dwa zespoły stawów w rejonie Uścimowa i Krasnego wzbogacają system wód powierzchniowych. Sieć rzeczna jest uboga, początki mają odcinki rzek: Piwonii, Tyśmiennicy i Bobrówki. Wschodnim skrajem parku przebiega kanał Wieprz-Krzna.
Spośród 17 jezior największe walory ekologiczne
posiadają jeziora: Uściwierz, Piaseczno, Brzeziczno, Łukietek,
Czarne Gościnieckie, a w otulinie parku – jezioro
Mytycze.
Największe walory rekreacyjne posiadają jeziora:
Piaseczno, Rogóżno, Krasne, Łukcze, Zagłębocze.
Jeziora
różnią się od siebie czystością wód, kształtem, trofią,
rodzajem roślinności.
Zbiorowiska leśne zajmują 32,2% powierzchni parku, łąkowe – 21,1%, a torfowiska otwarte i na torfowe zbiorowiska zaroślowe – 2,3%. Największym kompleksem leśnym są Lasy Parczewskie (w obecnej chwili w obręb parku wchodzi 25% ich powierzchni). Lasy Parczewskie charakteryzuje różnowiekowa mozaika zbiorowisk leśnych, gdzie przeważają bory sosnowo – dębowe. Dużo jest też łęgów i olsów.
W runie Lasów Parczewskich występuje wiele rzadkich gatunków roślin: goździk piaskowy, lepnica litewska, orlik pospolity, sasanka otwarta, pomocnik baldaszkowy, naparstnica zwyczajna, bluszcz pospolity, mieczyk dachówkowaty, podkolan biały i inne.
Na zbiorowiskach torfowiskowych występują gatunki tj.: brzoza niska, wierzba lapońska, wąkrótka zwyczajna, gnidosz królewski, kruszczyk błotny, storczyk szerokolistny i wiele innych.Na terenie Lasów Parczewskich występują rzadkie na terenie całego kraju, ptaki drapieżne zagrożone wymarciem tj.: orzeł bielik, puchacz. Oprócz tego występuje orlik krzykliwy, gadożer, bocian czarny, a na torfowiskach – żuraw. Na jeziorach i torfowiskach występują także ptaki wodno-błotne tj.: perkoz rdzawoszyji, bąk, remiz, rycyk, błotniak popielaty i inne.
Na terenie parku występuje, rzadki w innych rejonach kraju, żółw błotny, a także ginąca już ropucha zielona oraz bobry i łosie.
W sąsiadującym z parkiem miasteczku Ostrów Lubelski, założonym w 1548 r. przez Jana Tęczyńskiego, zachował się kościół z połowy XVIII w. zbudowany w stylu późnobarokowym według projektu Pawła Fontany. W niektórych wsiach zachowały się stare drewniane chaty, a przy nich żurawie przystudzienne.
Rezerwat „Jezioro Brzeziczno”
Utworzony został na obszarze Parku Krajobrazowego „Pojezierze Łęczyńskie” w leśnictwie Kołacze koło Włodawy. Jest to rezerwat częściowy, florystyczny – wodno – torfowiskowy o powierzchni 87, 46 ha. Obejmuje płytkie, dystroficzne jeziorko otoczone uginającym się kożuchem (spleją) torfowisk przejściowych. Występują tu głównie turzyce: bagienna, nitkowata, obła oraz miejscami przygiełka biała. Prawie nie zarośnięte jeziora z uginającym się kożuchem torfowiska przejściowego. Celem utworzenia tego rezerwatu było stworzenie szansy przetrwania unikatowego świata roślin i zwierząt a przede wszystkim osobliwych i rzadkich roślin północnych i atlantyckich. Osobliwością przyrodniczą rezerwatu jest występowanie rzadkiej roślinności owadożernej: aldrowandy pęcherzykowatej oraz trzech gatunków rosiczek – okrągłolistnej długolistnej i pośredniej. Bezdrzewny pas torfowiska przejściowego przechodzi w torfowisko wysokie typu kontynentalnego, na którym pod parasolem karłowatych sosen i roślin reliktowych jak brzoza niska, wierzba lapońska i borówkolistna na poduchowatych kępach gromadnie rosną krzewinki, bagno pospolite, borówki i żurawina błotna. Dalej rozwijają się zarośla łozowe i ols z dużym udziałem trzciny a miejscami spotkać można fragmenty boru bagiennego i bór sosnowy. Na żyźniejszym siedlisku występuje bór mieszany sosnowo – dębowy.
Rezerwat „Jezioro Świerszczów”
Położony jest w obrębie Chełmskiego Parku Krajobrazowego, na terenie leśnictwa Świerszczów w gminie Cyców. Jest to rezerwat częściowy o powierzchni 46,08 ha. Ochroną objęte jest śródleśne, nieduże, płytkie jeziorko o powierzchni 2 ha. Otoczone jest pasem torfowisk typu niskiego i przejściowego a także skrajem lasu grądowego.
Jezioro to jest pozostałością dużego, zarastającego zbiornika pochodzenia krasowego. W akwenie wodnym rosną masowo grzybienie północne, grążel żółty, osoka aloesowa i kilka gatunków ramienic.
Brak jest szuwarów nadbrzeżnych. Jezioro otoczone jest pierścieniem splei a także zaroślami łozowymi z narecznicą błotną. W runie występuje kosaciec syberyjski, storczyk – lipiennik Loesela, turzyca strunowa, rosiczki, aldrowanda pęcherzykowata , bagnica torfowa, a także brzoza niska, wierzba lapońska i borówkolistna. Ostatnie trzy gatunki wyginęły na skutek odwodnienia rezerwatu.
Dużą osobliwością rezerwatu są gnieżdżące się tu dubelty, występuje też rzadko spotykana gdzie indziej strumieniówka.